چالش های باروری به خصوص در روابط زوجین می توانند دشوار باشند. سلامت اسپرم از لحاظ تاریخی با مفهوم “مردانگی” گره خورده است. حتی اگر اینگونه نباشد، می تواند سلامت اسپرم را به عنوان موضوعی دشوار جلوه داد. تجزیه و تحلیل نزدیک به 43000 مرد در سال 2017 نشان داد که تعداد اسپرم در سراسر جهان از سال 1973 تا 2011 کاهش یافته است. رابطه جنسی، باروری و بارداری یک روند دشواری است که به بسیاری از عوامل بستگی دارد. انجام اقدامات لازم برای اسپرم سالم فقط یک قدم کوچک اما مثبت در جهت رشد خانواده و برطرف کردن این چالش ها می باشد.
راهکارهای خانگی برای تقویت و سلامت اسپرم
همان طور که بدن برای رشد و سلامت به رژیم غذایی مناسب و مواد مغذی نیاز دارد، سلامت و کیفیت اسپرم هم به رژیم غذایی سالم وابسته است. مردان برای رعایت چک لیست 12 مرحله ای برای سلامت اسپرم باید در نظر داشته باشند افرادی که رژیم غذایی “غربی” (متشکل از گوشت های فرآوری شده، غلات، لبنیات، شیرینی ها، میان وعده ها و پیتزا) را می خورند در مقایسه با کسانی که در رژیم غذایی خود بیشتر از مرغ، ماهی، سبزیجات، میوه و غلات کامل استفاده می کنند، اسپرم های کم تحرک تری دارند. مردان با اسپرم کم تحرک بهتر است مصرف مواد فرآوری شده خود را کاهش دهند و گوشت بدون چربی و غذاهای کامل بخورند.
برخی از این غذاها و ویتامین ها برای تقویت اسپرم، عبارتند از:
- ویتامین B-12. این ویتامین قوی در گوشت، ماهی و لبنیات یافت می شود و انواع مختلفی دارد. علاوه بر اثرات مثبت ویتامین B-12در تمام بدن می تواند اسپرم را از التهاب و استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد مضر محافظت می کند.
- ویتامین C. خوردن پرتقال، انواع توت ها، سیب زمینی، گوجه فرنگی و اسفناج بیشتر می تواند به افزایش تعداد اسپرم ها کمک کند. در بعضی موارد، حتی می تواند بعد از چند ماه تعداد اسپرم ها دو برابر شود.
- آجیل و خشکبار. آجیل مدت هاست که به نفع سلامتی جنسی در ارتباط است، و شواهد همچنان ادامه دارد. یک مطالعه از 119 مرد در سال 2018 نشان داد که رژیم غذایی زیاد بادام، گردو و فندق در طی یک دوره 14 هفته ای، تعداد اسپرم ها را تا 16 درصد افزایش داده است.
- لیکوپن. لیکوپن در غذاهایی مانند گوجه فرنگی و هندوانه قرمز وجود دارد و می تواند گونه های اکسیژن فعال (ROS) را در بدن نیز کاهش دهد. ROS می تواند به DNA و اسپرم آسیب بزنند. مصرف 4 تا 8 میلی گرم لیکوپن در روز در بهبود تعداد اسپرم و تحرک آن تاثیر زیادی دارد.
ورزش منظم
كاهش وزن و ورزش در مردان می تواند منجر به بهبود یا افزایش تعداد اسپرم شود.
لباس زیر مناسب
لباس زیر (اسلیپ یا پادار) بدون توجه به اولویت مردان، باید مناسب باشد. یک مطالعه در سال 2016 تفاوت زیادی در نوع لباس زیر و تعداد اسپرم ها مشاهده نکرد. اما پس از آن، یک مطالعه نشان داد که مردانی که لباس زیر پادار می پوشیدند، 17 درصد اسپرم بیشتری نسبت به مردانی که لباس زیر اسلیپ انتخاب می کنند دارند.
لباس های زیر و شلوار آزاد غیر جذب برای زنان و مردان برای استفاده روزانه توصیه می شود
ترک الکل و کافئین
ترک الکل و کافئین به عنوان یکی از راهکارهای چک لیست 12 مرحله ای برای سلامت اسپرم در نظر گرفته می شود. مطالعات انجام شده در حدود 20،000 مرد حاکی از آن است که کافئین موجود در نوشابه می تواند به DNA اسپرم آسیب برساند و تعداد اسپرم ها را کاهش دهد.
محدود کردن مصرف برخی از داروها
داروهایی که ممکن است به طور موقت تولید و رشد اسپرم را کاهش دهند، عبارتند از:
- متادون
- مواد مخدر
- ضد التهاب
- ضد آندروژن ها
- ضد روان پزشکی
- برخی از آنتی بیوتیک ها
- داروهای ضدافسردگی
- تستوسترون اگزوژن یا مکمل
- استروئیدهای آنابولیک، که ممکن است بعد از قطع دارو تا 1 سال بر روی تعداد اسپرم ها تأثیر بگذارد.
مکمل شنبلیله
شنبلیله مدتهاست که به عنوان یک داروی طبیعی برای سلامت اسپرم مورد استفاده قرار می گیرد، و طرفداران آن معتقدند که ممکن است به بهبود تعداد اسپرم کمک کند. در حقیقت، یک مطالعه 2017 نشان داد که دانه شنبلیله می تواند کیفیت کلی مایع منی و تعداد اسپرم را به طور قابل توجهی بهبود ببخشد.
ترک سیگار و قلیان
نتایج بیش از 20 مطالعه با در مجموع نزدیک به 6000 شرکت کنندگان بررسی نشان داد که سیگار کشیدن به طور مداوم منجر به کاهش تعداد اسپرم ها و تخمک ها در زنان می شود.
مصرف مکمل
برخی از این مکمل ها، عبارتند از:
- کوآنزیم کیوتن Q10 برای کیفیت مایع منی
- ویتامین C برای افزایش تعداد اسپرم و تحرک
- عصاره ریشه Ashwagandha یا جینسنگ هندی برای افزایش تعداد اسپرم و تحرک
- روی و ویتامین D برای تقویت تستوسترون برای مبتلایان به کمبود این ویتامین و مواد معدنی
- کلسیم تحقیقات نشان می دهد که کمبود کلسیم همچنین می تواند روی اسپرم تأثیر منفی بگذارد.
به خاطر داشته باشید كه سازمان غذا و داروی آمریكا كیفیت و یا خلوص مكمل ها را مانند داروها تنظیم نمی كند. بر همین اساس بهتر است در مورد دوز مناسب و پیشگیری از تداخل دارویی با پزشک مشورت شود.
افزایش چربی سالم
چربی های اشباع نشده (امگا 3 و امگا 6) برای رشد سالم غشای اسپرم مهم هستند.
با بررسی سه مطالعه در سال 2019 مشخص شد، مردان مبتلا به ناباروری که مکمل اسیدهای چرب امگا 3 می خورند، در مقایسه با مردانی که مکمل امگا 3 مصرف نکردند، پیشرفت قابل توجهی در تحرک و غلظت اسپرم تجربه کردند.
خودداری از در معرض قرار گرفتن مواد شیمیایی
برخی از مواد شیمیایی مختل کننده، عبارتند از:
- بخار جیوه در آئروسل های صنعتی و گرد و غبار فلزی
- dibromochloropropane در برخی از سموم دفع آفات و مراکز تحقیقاتی
- سرب به ویژه در خانه های قدیمی یا در نزدیکی لوله ها، رنگ ها، خاک و گرد و غبار
- استایرن و استون. پلاستیک موجود در ظروف پلاستیکی، بسته بندی، عایق و مصالح ساختمانی معمولی
بیشتر این مواد شیمیایی در غلظت های بالا در کارخانه ها یا سایر محل های کار صنعتی سنگین یافت می شوند. اما بعضی از آنها درست در خانه، صابون ها، مواد شوینده بهداشتی بدن و مواد تشکیل دهنده ظروف پلاستیکی یافت می شوند.
- قبل از خرید هر کالایی، مواد مصرفی یا موارد دیگر آن را بخوانید.
- کالاهای حاوی این مواد شیمیایی را با محصولات طبیعی جایگزین کنید.
محدود کردن مصرف غذاهای غنی از سویا و استروژن
برخی غذاها، به ویژه محصولات سویا، حاوی استروژن گیاهی هستند و می تواند پیوند تستوسترون و تولید اسپرم را کاهش دهد
رژیم پیشنهادی برای بهبود کیفیت رابطه جنسی ( بانوان و آقایان )
مصرف روزانه
- آب نارگیل : 1 لیوان در روز
- آب : 2 یا 3 لیتر در روز
- ساقه کرفس : 5 تا 10 عدد در روز
- شیر موز یا شیر خرما : 1 لیوان در روز
- مکمل لسیتین : 1 عدد در روز
- مکمل زینک : 1 عدد در روز
- اسید فولیک : 1 عدد در روز
- مکملهای غذایی (مانند وی Whey ) : یک وعده در روز
- از سیگار و قلیان و الکل دوری کنید هر دو روی قدرت میل جنسی شما تاثیر میگذارند
- فاصله بین هر رابطه جنسی به 2 تا 3 روز برسانید .
- هرگز خود ارضایی نکنید